Krasicki był zwolennikiem kompromisu między oświeceniową nowoczesnością a rodzimymi tradycjami sarmackimi. Przykladem pozytywnego bohatera szlacheckiego jest tytułowy bohater drugiej powieści Krasickiego - Pana Podstolego. Utwór ma cechy:
a) powieści - reportażu
b) powieści- traktatu - nawiązuje do najnowocześniejszych eksperymentów na tym polu, przede wszystkim do jednej części Nowej Heloizy Rousseau
wyrasta bowiem z doświadczeń publicystyki ,, Monitora''. Bohater to Doświadczyński w starszym wieku, który wprowadza w życie, w warunkach szlacheckiego folwarku, system wartości uznawany na wyspie Nipu. Krasicki nawiązuje tu do żywego od czasów Reja mitu ziemiańskiego Arkadii, stara się wskazać te realia obyczajowe, które uświęca ,,prostota ojców cnotliwych''
Pan Podstoli stanowi w pewnym stopniu kontynuowanie Doświadczyńskiego, świadczy o tym pomysł Krasickiego by dołączyć go do Przypadków księgi IV, która miała być traktatem edukacyjnym w formie listów do syna.
Pan Podstoli ma ścisły związek z publicystyką ,, monitorową'' jak wspomniałam na początku.
Narrator pierwszoplanowy, podrozny-reporter, wyjechał w teren i spotyka interesującą postać , otoczoną powszechnym szacunkiem - Pana Podstolego. Zafascynowany jego osobowością, przeprowadza z nim wiele wywiadów. Właściwie są to wiernie odtworzone w mowie niezaleznej wypowiedzi bohatera, który staje się drugim narratorem powieści.
Fikcja literacka jest uboga, jesli występuje to tylko dlatego by wykazać w jakim miejscu postaci narratorów się znajdują.
Wieś Pana Podstolego to wieś pańszczyźniana, oparta na systemie patriarchalnym. Ów bohater nie jest szlachcicem tylko na zasadzie przywileju, lecz stara się realizować istotne cnoty, które dowodzą jego wyzszości nad otoczeniem.
Pan Podstoli, o chłopach:
- uznaje ich równych sobie pod względem moralnym
- twierdzi równiez, ze chłopi wypasozeni są w zdolność przezywania wielkich i szlachetnych uczuć
- uwaza, że nalezy poddać ich oświeceniowej edukacji by w przyszłości móc ich uwolnić od poddaństwa.
Pan Podstoli to próba pogodzenia w powieści elementów tradycji i nowoczesności, zaznaczona mottem:
,,MORIBUS ANTIQUIS''
Powieść Krasickiego jest więc stworzeniem pozytywnego bohatera szlacheckiego, wyrastającego z tradycji rodzimych, ale posiadającego poglądy oświeceniowe.
Arkadia niewiele się zmieniła, nadano jej tylko inny humanistyczny sens.
Literatura:
Joanna Lupas- Rutkowska ,, epoki literackie''
Mieczysła Klimowicz ,,oświecenie''
Przewodnik po Wrocławiu
15 lat temu
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz