Oświecenie - tło historyczne i kulturowe.

Nazwa oświecenie wywodzi się od prastarej i rozpowszechnionej w różnych kulturach metafory światła. Jako określenie całokształtu zjawisk i procesów społeczno-kulturowych, zachodzących w Europie XVIII i na początku XIX wieku, upowszechniła się najpierw w Niemczech. W Anglii używano nazwy wiek rozumu, we Francji - wiek filozofów.

Największy wpływ na rozwój nowych tendencji miał:

• absolutyzm we Francji - ukształtowany za panowania kolejnych Ludwików: XIV, XV i - od 1774 roku - Ludwika XVI oraz jego małzonki Marii Antoniny; wystawność życia dworu i pogłębiająca się nędza ludu doprowadziły do Wielkiej Rewolucji Francuskiej, rządy objęli rewolucjoniści, dyrektoriat, a potem Napoleon ( epoka napoleońska )
• mocarstwowość Rosji, czyli wzrost potęgi państwa w XVIII wieku za panowania carów: Piotra I, Katarzyny I, Piotra II, Katarzyny II (uczestniczki rozbioru Polski)
• rewolucja przemysłowa i kolonializm angielski.
• wojna o niepodległosć Stanów Zjednoczonych w latach 1775-1783
• uchwalenie 4 lipca 1776 roku Deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych Ameryki, gwarantującej prawo do wolności i szczęścia każdego człowieka.
• śmierć Marii teresy i objęcie rządów w Austrii orzez Józefa II (1780)
• rządy Fryderyka II w Prusach (1740-1788)
• uchwalenie 1 787 roku Konstytucji Stanów Zjednoczonych - pierwszego na świecie dokumentu- umowy społecznej, określającej zasady działania. i prawa obywateli, zawiera zapis o respektowaniu praw jednostki, jej twórcom przyświecały ideały oświeceniowe.
• przyjęcie Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela, owocu Wielkiej Rewolucji Francuskiej, zapisu fundamentalnego dla nowoczesnych społeczeństw: prawa o równości ludzi.
• wojny napoleońskie
• Kongres Wiedeński w 1815 roku, który ustalił nowy porządek w Europie i zapoczątkował nową epokę kulturową.

Nowe tendencje pojawiające się najpierw w Anglii końca XVII wieku widocznie są przede wszystkim w rozkwicie nauk eksperymentalnych, przyrodniczych, w licznych odkryciach w tej dziedzinie ( np. teoria rozszczepienie światła czy przyciągania ciał Newtona) Fascynacja nowymi mechanizmami i ich strukturą doprowadziła do myślenia o świecie jako o wielkiej, precyzyjnej maszynie funkcjonującej na wzór zegara. Stąd też często epokę oświecenia okresla się mianem rewolucji mechanistycznej.

W połowie stulecia centralnym ośrodkiem nowych trendów stała się Francja. Rozkwit klasycyzmu przypada na okres rzadów Ludwika XIV(1660-1680) zwanego królem-słońcem, który wsławił się powiedzeniem: ,,Państwo to ja! '' Kryzys zapoczątkowany jego rządami pogłębuł się w latach następnych. Kolejny król, Ludwik XV, znajdujący się pod przemożnym wpływem faworyt: Madame de Pompadour, Madame du Barry, nie zdołał uzdrowić państwa. Podobnie rzecz się miała za rządów Ludwika XVI. Nowe idee przybrały najpierw formy walki ideologicznej, a potem przekształciły się w przygotowania do przewrotu społecznego, zakończonego wybuchem Rewolucji Francuskiej 27 sierpnia 1789 roku.

------------------------------------------------------------------------------------------------

Nie chcąc burzyć całej koncepcji dodawania postów i wspólnej pracy naszego zespołu, edytuję post w dniu 11.04.2009 roku:

oświeceniowy wolnomyśliciel - typ filozofa głoszącego:

• tolerancję
• wolność myśli
• równoprawność poglądów

oświeceniowy libertyn - człowiek, który wpierw uznawszy wolność za najwyzszy ideał, wkrótce posunął się do rozpasania, wyuzdanego trybu zycia, obrazoburczego stosunku do wszelkich wartości ( np. Casanova)

Literatura:

Joanna Lupas-Rutkowska ,,epoki literackie''